Instytut Reportażu

Prowadzi: Filip Springer

Uczestnicy: Marcin Popkiewicz, Magdalena Budziszewska, Aleksandra Gołdys

g. 13:15 – 14:15
Panel: Jak mówić? Skuteczne formy opowieści klimatycznej

Prowadzi: Magdalena Kicińska

Uczestnicy: Rafał Żak, Aneta Skubida, Julia Fiedorczuk

Coraz częściej mówi się, że kryzys ekologiczny to przede wszystkim kryzys wyobraźni. Co to znaczy? To znaczy, że pomimo wiedzy o zmianie klimatu i trwającej katastrofie planetarnej państwa nie podejmują wystarczająco radykalnych działań nakierunkowanych na złagodzenie globalnego ocieplenia i przystosowanie się do życia w nowych, trudnych warunkach. Dlaczego tak się dzieje? Nie wynika to z braku rozwiązań technicznych, a raczej z braku wizji. Brakuje systemowych alternatyw wobec obowiązującego porządku gospodarczego, opartego na instrumentalnym, wyniszczającym podejściu do Ziemi i jej „zasobów”, a odpowiedzialność za stan środowiska naturalnego przerzuca się na indywidualnych konsumentów. Brakuje sposobów mówienia o zmianie klimatu skutecznie komunikujących powagę sytuacji bez zastraszania czy szantażu moralnego.
Brakuje jasnego wyartykułowania wyzwań, z którymi musimy się zmierzyć, żeby zminimalizować cierpienie spowodowane katastrofą. W wielu miejscach na Ziemi ludzie i całe społeczności podejmują działania kierowane na ochronę środowiska, ale zmiana systemowa wymagałaby połączenia sił i wytworzenia nowych narracji – nowych sposobów mówienia.

Potrzebujemy nowych opowieści, łączących w sobie wiedzę, zaangażowanie, pasję i wizję przyszłości.

Konferencja jest drugą częścią projektu filmowego zrealizowanego przez Szkołę Ekopoetyki razem z EIT Climate-KIC we współpracy z Onetem i Pismem.
– W wielu naszych działaniach natykamy się na barierę komunikacyjną. Często brakuje nam języka i metafor odpowiednich do wyzwań, przed którymi stoimy w związku katastrofą klimatyczną. W miejscach, w których pracujemy, musimy umieć w przekonujący sposób opowiadać o sytuacji, w jakiej się znalazła planeta i o drogach do rozwiązania tego problemu. Cały czas jednak zastanawiamy się, jak to skutecznie robić – mówi Barbara Jarkiewicz z EIT Climate-KIC. – Dlatego zwróciliśmy się do Szkoły Ekopoetyki, która zajmuje się wymyślaniem nowych sposobów mówienia o katastrofie klimatycznej. Jednym z efektów tej współpracy jest nasz najnowszy projekt.
Jego twórcy zaprosili ekspertki i ekspertów różnych dziedzin, by porozmawiać o możliwościach opowiadania o najważniejszych problemach klimatycznych.
– Wszystkim zadaliśmy jedno pytanie i poprosiliśmy o przygotowanie zwięzłej odpowiedzi – wyjaśnia Julia Fiedorczuk, pisarka i współtwórczyni Szkoły Ekopoetyki. – Marcin Popkiewicz opowiada więc, czy jest możliwa zielona transformacja w obrębie kapitalizmu, czy raczej na jego gruzach. Wojciech Orliński rozwiewa złudzenia co do tego, że technologia nas uratuje, a Agata Stafiej-Bartosik z Ashoki wyjaśnia, na czym polega prawdziwie innowacyjne myślenie.
Każdy z filmów trwa około dziesięciu minut.
– Chcieliśmy, by każdy z odcinków był pigułą wiedzy i idei – tłumaczy Filip Springer ze Szkoły Ekopoetyki. – Można je obejrzeć albo odsłuchać w drodze do pracy czy szkoły lub wrzucić jako komentarz do jakiejś dyskusji w social mediach. Wierzymy w viralowy potencjał takiej formy.

Filmy można oglądać w Onecie i na stronach internetowych Magazynu „Pismo” – to również partnerzy medialni projektu. Dostępne są także na kanale YouTube Szkoły Ekopoetyki oraz w social mediach Szkoły Ekopoetyki, Fundacji Instytut Reportażu i EIT Climate-KIC.

W filmach wystąpili:
Magdalena Budziszewska (UW)
Grzegorz Czemiel (UMCS)
Julia Fiedorczuk (Szkoła Ekopoetyki) Aleksandra Gołdys (EIT Climate-KIC), Mateusz Galica (Lata Dwudzieste) Magdalena Kicińska („Pismo. Magazyn opinii”)
Jan Mencwel (Miasto Jest Nasze), Wojciech Orliński („Gazeta Wyborcza”),
Marcin Popkiewicz (Nauka dla Klimatu),
Maciej Rosiński (UW)
Przemysław Sadura (UW)
Filip Springer (Szkoła Ekopoetyki)
Agata Stafiej- Bartosik (Ashoka Polska)
Rafał Żak (specjalista ds.komunikacji).

Za realizację techniczną filmów odpowiada ekipa Całkiem nieźle (Bartek Rejdych i Martyna Fabisiak).

Szkoła Ekopoetyki przy Fundacji Instytut Reportażu powstała wiosną 2020 roku. Nie jest szkołą pisania. Ma na celu wyrobienie w słuchaczkach i słuchaczach ekokrytycznej refleksji, a więc doprowadzenie do zmiany ich sposobu myślenia, skierowanie uwagi na relacje pomiędzy ludźmi a nieludzką naturą.
Autorką programu Szkoły Ekopoetyki jest dr hab. Julia Fiedorczuk, pisarka, poetka, tłumaczka i krytyczka literacka, adiunktka w Zakładzie Literatury Amerykańskiej Instytutu Anglistyki UW. Pomysłodawcą i współtwórcą szkoły jest Filip Springer, pisarz i fotograf związany z Instytutem Reportażu. Mecenasami Szkoły Ekopoetyki są EIT Climate KIC, polski oddział Facebooka oraz „Pismo. Magazyn opinii”.

EIT Climate-KIC to największa europejska organizacja zajmująca się przeciwdziałaniem zmianom klimatycznym poprzez innowacje. Bazując na systemowym podejściu, EIT Climate-KIC łączy najbardziej ambitnych interesariuszy klimatycznych w Europie w obrębie miast, regionów, a nawet całych państw. Współpracując z ponad 450 partnerami z sektora publicznego i non-profit, środowiska akademickiego oraz biznesowego od ponad 10 lat organizacja stawia czoła kryzysowi klimatycznemu poprzez wywoływanie głębokich zmian w obszarach działalności człowieka, które mają wpływ na emisję gazów cieplarnianych.